بررسی کیفیت مراقبت فلج شل حاد در استان سیستان و بلوچستان و مقایسه آن با شاخص های کشوری طی سالهای 72 تا 79

هدف از مراقبت فلج شل حاد جستجو و بررسی موارد بیماری است تا بتوان از این طریق جمعیتهای در معرض خطر، مناطق پرخطر و جاهایی که ویروس وحشی کماکان وجود دارد را شناسایی و برای مقابله با آن برنامه ریزی نمود. در شبکه های کارآمد جهت بررسی کیفیت مراقبت شاخص هایی تعیین، که نشان دهنده روند مراقبت بیماری می باشد. مشاهده این شاخص ها وضعیت هر منطقه را مشخص و در بنرامه ریزی های بهداشتی نقش موثری ایفا می نماید. در این راستا مطالعه ای توصیفی - تحلیلی با هدف ارزیابی کیفیت مراقبت فلج شل حاد در استان سیستان و بلوچستان و مقایسه آن با شاخص های کشوری در فاصله زمانی سالهای 72 تا 79 انجام گرفت. بدین منظور اطلاعات موجود در پرونده 211 بیمار مبتلا به فلج شل حاد (لیست خطی، فرم بررسی اپیدمیولوژیک، فرم ارسال نمونه ها به آزمایشگاه و...) با استفاده از نرم افزار آماری ‏‎spss‎‏ تحت ویندوز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میانگین سنی بیماران 55/2+- 81/2 سال بود. فراوانی بیماری در جنس مذکر بیش از جنس مونث بوده و 9/82 درصد بیماران ملیت ایرانی داشتند. 1/16 درصد بیماران قبل از ابتلای به بیماری کمتر از 3 نوبت و 1/61 درصد سه و یا بیش از سه نوبت واکسن دریافت کرده بودند. در تشخیص آزمایشگاهی 31 مورد (2/18 درصد) ویروس وحشی پولیو و در 11 مورد (5/6 درصد) انترویرویس غیرپولیویی جدا شده است. در 1/93 درصد موارد پیگیری روز 60 به موقع انجام شده که 5/45 درصد (93 مورد) آنها فلج باقیمانده داشته اند. در طبقه بندی نهایی 9/20 درصد (44 مورد) فلج اطفال تایید شده و 8/11 درصد (25 مورد) سازگار شناخته شده اند. میزان بروز فلج شل حاد غیرپولیوئی در استان در طی سالهای مختلف بالاتر از معیار سازمان بهداشت جهانی بوده، بالاترین میزان بروز آن در سال 72 (65/3در یکصدهزار کودک زیر 15 سال) و پایین ترین میزان بروز آن در سال 74 (14/1 در یکصد هزار نفر) مشاهده گردید. 4/54 درصد موارد بیماری در مدت کمتر از 7 روز بررسی شده اند که این شاخص بطور معنی داری پایین تر از معیار سازمان بهداشت جهانی است. ‏‎(p<0/001)‎‏ از 7/61 درصد موارد بیماری ظرف 14 روز پس از بروز فلج دو نمونه مدفوع مناسب در فاصله کمتر از 14 روز تهیه شده که از معیار سازمان بهداشت جهانی بطور معنی داری پایین تر است ‏‎(p<0/001)‎‏ تنها 7/25 درصد نمونه ها در فاصله زمانی کمتر از سه روز به آزمایشگاه ارسال شده است و نتایج آزمایشگاهی 3/10 درصد موارد در فاصله کمتر از 28 روز از تاریخ وصول به آزمایشگاه اعلام گردیده است که هر دو شاخص مذکور با معیار سازمان بهداشت جهانی تفاوت معنی داری را نشان می دهد .( ‏‎(p<0.001این مطالعه که در این استان انجام گرفت نشانگر عدم پیشرفت در کیفیت مراقبت فلج شل حاد بوده که از علل عمده آن می توان به عدم توسعه کامل شبکه های بهداشتی درمانی در سطح استان، صعب العبور بودن راههای ارتباطی، وسعت استان، پراکندگی جمعیت، کمبود نیروی انسانی کارآمد، فاصله طولانی مرکز استان با شهرستانهای تابعه و همچنین مرکز کشور و ... نام برد. و امید آن می رود اطلاعات بدست آمده بتواند به صورتی کارآمد در برنامه ریزی های بهداشتی کشوری و استانی بمنظور تقویت و ارتقا وضعیت موجود بکار آید و با اصلاح آن بیانجامد.